Znani Polacy 

Jozef Haller (ang. Joseph Haller) ... 

Haller Józef urodził 13 sierpnia 1873 w Jurczycach pod Krakowem (gmina Skawina), jako trzecie z kolei dziecko arystokraty-ziemianina Henryka Hallera von Hallenburga i Olgi z Tretterów. Młodszym bratem Józefa był Cezary, późniejszy poseł do parlamentu austriackiego i kapitan wojsk polskich.

Do dziewiątego roku życia wychowywał się wraz z licznym rodzeństwem (August, Edmund, Józef Władysław, Cezary Karol, Anna i urodzona już we Lwowie Ewa) na wsi. Należał obok innych członków rodziny do Sodalicji Mariańskiej oraz do Trzeciego Zakonu Świeckiego Franciszkańskiego (tercjarzy). Wielki wpływ na osobowość młodego Hallera wywarła atmosfera patriotyzmu i głębokiej religijności rodzinnego domu. Wartości, które go ukształtowały, określiły także całą jego późniejszą działalność.

Ojciec Hallera brał udział w powstaniu styczniowym, dziadek ze strony matki był kapitanem Wojska Polskiego w dobie powstania listopadowego i kawalerem krzyża Virtuti Militari.

W 1882 rodzina Hallerów przeniosła się do Lwowa, gdzie młody Józef rozpoczął naukę w gimnazjum niemieckim. Po ukończeniu gimnazjum wstąpił do wojskowej Niższej Szkoły Realnej w Koszycach na Węgrzech (obecnie Słowacja), a następnie do prestiżowej Wyższej Szkoły Realnej w Hranicach (ówcześnie Mährisch Weißkirchen), do której uczęszczali także arcyksiążęta austriaccy. Po ich ukończeniu studiował na Akademii Technicznej w Wiedniu na wydziale artylerii.

W 1903 poślubił Aleksandrę Salę. W 1906 urodził się jego syn Eryk.

Studia odbył w Wiedniu w Wojskowej Akademii Technicznej. Po ukończeniu studiów Józef Haller został mianowany z dniem 18 lipca 1895 na stopień podporucznika i rozpoczął służbę w 11 pułku artylerii polowej we Lwowie.

W 1916 byl dowódcą II Brygady Legionów. W 1918 w wyniku tzw. szarży pod Rarańczą na czele Polskiego Korpusu Posiłkowego przy armii austriackiej przedostał się na stronę rosyjską. Następnie przebywał we Francji, gdzie z ramienia Komitetu Narodowego Polskiego utworzył u boku Francji tzw. Błękitną Armię. Na jej czele przybył w 1919 do kraju na front ukraiński.

W 1920 objął w imieniu Polski Pomorze Gdańskie, a w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowodził armią ochotniczą. Był też Inspektorem Generalnym armii i członkiem Rady Wojennej.

W latach 1920-1927 był posłem na sejm. W sposób gwałtowny atakował J. Piłsudskiego. Po wyborze na prezydenta RP G. Narutowicza podsycał wrogie mu nastroje. Po przewrocie majowym 1926 został przeniesiony w stan spoczynku. Współorganizował opozycję, tzw. Front Morges, a także utworzone w 1937 Stronnictwo Pracy.

W latach 1940-1943 pełnił funkcje ministra oświaty w rządzie W. Sikorskiego.

Po zakończeniu wojny Józef Haller zdecydował się pozostać na emigracji i osiedlił się na stałe w Londynie, gdzie zmarł 4 czerwca 1960 w wieku 86 lat.

Jozef Haller został pochowany na cmentarzu Gunnersbury. Dzięki inicjatywie polskich harcerzy z 58 TDHP "Biali" jego prochy wróciły 23 kwietnia 1993 do Polski i spoczęły w krypcie w kościele garnizonowym św. Agnieszki w Krakowie.

 

Zródło: PI  
Data: 8-03-2015

 

Znani Polacy      — Lista znanych Polaków Fakty o Polsce   — Informacje

 

 

 

Poprzednia

Do Góry